Wprowadzenie
Pierwszy kwartał 2023 roku przyniósł znaczące zmiany w wynikach finansowych firm naftowych działających na polskim rynku. Po okresie rekordowych zysków związanych z pandemią i wojną w Ukrainie, obserwujemy stopniową stabilizację rynku, jednak z wieloma czynnikami, które nadal wpływają na rentowność sektora.
W niniejszej analizie przyjrzymy się szczegółowo wynikom finansowym czterech największych graczy na polskim rynku: PKN Orlen, Lotos Group (przed finalnym przejęciem przez Orlen), PGNiG oraz Shell Polska. Porównamy ich wyniki zarówno względem analogicznego okresu w roku poprzednim, jak i w kontekście aktualnych trendów rynkowych.
Wyniki finansowe PKN Orlen
PKN Orlen, największy polski koncern naftowy, odnotował w pierwszym kwartale 2023 roku zysk netto na poziomie 4,8 mld zł. Jest to wynik o 24% niższy w porównaniu do rekordowego pierwszego kwartału 2022 roku, kiedy to firma zarobiła 6,3 mld zł. Spadek zysków był oczekiwany przez analityków i wynika głównie z:
- Stabilizacji cen ropy naftowej na światowych rynkach
- Zmniejszenia marż rafineryjnych po okresie wyjątkowo wysokich wartości
- Wzrostu kosztów operacyjnych związanych z inwestycjami w transformację energetyczną
Warto jednak zauważyć, że pomimo spadku zysków, przychody koncernu wzrosły o 12% rok do roku, osiągając poziom 78,5 mld zł. Jest to efekt zwiększonej sprzedaży paliw na stacjach oraz rozszerzenia działalności po przejęciu części aktywów Lotosu.
Sytuacja finansowa Grupy Lotos
Grupa Lotos, która jest w trakcie finalnej integracji z PKN Orlen, zanotowała w pierwszym kwartale 2023 roku zysk netto w wysokości 0,9 mld zł. Jest to spadek o 56% w porównaniu do 2,05 mld zł w pierwszym kwartale 2022 roku. Tak znaczący spadek zysków wynika z:
- Niepewności związanej z procesem połączenia z Orlenem
- Sprzedaży części aktywów wymaganej przez Komisję Europejską w ramach zgody na fuzję
- Niższych marż rafineryjnych i petrochemicznych
Przychody Grupy Lotos wyniosły 11,2 mld zł, co oznacza spadek o 8% rok do roku. Po finalizacji fuzji z Orlenem, wyniki Lotosu będą już częścią skonsolidowanego sprawozdania finansowego PKN Orlen.
Wyniki PGNiG
PGNiG (Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo), które również stało się częścią Grupy Orlen, osiągnęło w pierwszym kwartale 2023 roku zysk netto na poziomie 3,2 mld zł. W porównaniu do 4,1 mld zł w analogicznym okresie roku poprzedniego, jest to spadek o 22%. Na wyniki spółki wpłynęły:
- Stabilizacja cen gazu po okresie ekstremalni wysokich cen w 2022 roku
- Wyższe koszty importu LNG
- Koszty związane z integracją w ramach Grupy Orlen
Przychody PGNiG wyniosły 25,3 mld zł, co oznacza wzrost o 3% w porównaniu do pierwszego kwartału 2022 roku. Wzrost przychodów przy jednoczesnym spadku zysków wskazuje na presję kosztową, z jaką zmaga się spółka.
Shell Polska na tle konkurencji
Shell Polska, będący częścią globalnego koncernu Royal Dutch Shell, nie publikuje odrębnych wyników finansowych dla polskiego rynku. Jednak na podstawie danych globalnych oraz informacji przekazywanych przez firmę, możemy oszacować, że polski oddział Shell wygenerował w pierwszym kwartale 2023 roku przychody na poziomie ok. 4,5 mld zł, co przekłada się na zysk netto szacowany na 0,3-0,4 mld zł.
W porównaniu do polskich konkurentów, Shell operuje na mniejszą skalę, koncentrując się głównie na:
- Sieci stacji paliw (ponad 440 punktów w Polsce)
- Sprzedaży olejów i smarów
- Rozwoju infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych
Shell Polska wyróżnia się na tle konkurencji zaawansowaniem w zakresie transformacji energetycznej i wprowadzania innowacyjnych rozwiązań.
Porównanie wskaźników finansowych
| Firma | Przychody Q1 2023 (mld zł) | Zysk netto Q1 2023 (mld zł) | Marża zysku netto | Zmiana zysku r/r |
|---|---|---|---|---|
| PKN Orlen | 78,5 | 4,8 | 6,1% | -24% |
| Grupa Lotos | 11,2 | 0,9 | 8,0% | -56% |
| PGNiG | 25,3 | 3,2 | 12,6% | -22% |
| Shell Polska* | 4,5* | 0,35* | 7,8%* | -15%* |
| * Dane szacunkowe dla Shell Polska na podstawie informacji o udziale w rynku i globalnych wynikach koncernu | ||||
Czynniki wpływające na rentowność sektora
Analizując wyniki finansowe firm naftowych w Polsce, należy zwrócić uwagę na szereg czynników, które wpływają na ich rentowność:
- Ceny ropy naftowej i gazu - Po okresie ekstremalnych wahań w 2022 roku, pierwszy kwartał 2023 przyniósł względną stabilizację. Ropa Brent utrzymywała się w przedziale 75-85 USD za baryłkę.
- Marże rafineryjne - W porównaniu do rekordowych poziomów z 2022 roku, marże rafineryjne spadły o około 30-40%, co bezpośrednio wpłynęło na rentowność firm.
- Koszty transformacji energetycznej - Wszystkie analizowane firmy ponoszą znaczące nakłady na inwestycje związane z zieloną transformacją, co obciąża ich bieżące wyniki finansowe.
- Konsolidacja rynku - Proces łączenia PKN Orlen, Lotosu i PGNiG generuje zarówno koszty integracji, jak i potencjalne synergie, które będą widoczne w wynikach w kolejnych kwartałach.
- Regulacje środowiskowe - Rosnące koszty emisji CO2 oraz inne regulacje środowiskowe stanowią istotne obciążenie dla firm sektora naftowego.
Prognozy na pozostałą część 2023 roku
Biorąc pod uwagę obecne trendy rynkowe oraz prognozy makroekonomiczne, możemy oczekiwać, że w pozostałych kwartałach 2023 roku:
- Wyniki finansowe firm naftowych ustabilizują się na poziomach niższych niż rekordowy rok 2022, ale wciąż wyższych niż w okresie przed pandemią
- PKN Orlen jako zintegrowany koncern multienergetyczny będzie stopniowo ujawniał korzyści z przeprowadzonej konsolidacji
- Marże rafineryjne pozostaną pod presją, ale nie przewidujemy drastycznych spadków
- Inwestycje w transformację energetyczną będą kontynuowane, co może wpływać na krótkoterminową rentowność, ale buduje potencjał długoterminowego wzrostu
Wnioski
Pierwszy kwartał 2023 roku przyniósł oczekiwaną normalizację wyników finansowych firm naftowych w Polsce po okresie wyjątkowo wysokich zysków. Wszystkie analizowane podmioty odnotowały spadki zysków w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, jednak skala tych spadków była różna.
PKN Orlen, jako największy gracz na rynku i podmiot, który przeprowadził znaczącą konsolidację, ma najlepszą pozycję do wykorzystania efektów skali i synergii. PGNiG, pomimo spadku zysków, utrzymuje najwyższą marżę netto wśród analizowanych firm. Grupa Lotos znajduje się w okresie przejściowym związanym z integracją z Orlenem, co wpływa na jej bieżące wyniki. Shell Polska, jako część globalnego koncernu, koncentruje się na wybranych segmentach rynku, osiągając stabilne, choć mniejsze wyniki.
Warto zauważyć, że pomimo spadku zysków, wszystkie analizowane firmy utrzymują solidną pozycję finansową i kontynuują inwestycje w transformację energetyczną, co jest kluczowe dla ich długoterminowej konkurencyjności.
